ای حرفه

یکی از ورزش هایی که امروزه در بین هنرهای زرمی شهرت جهانی پیدا کرده است، ورزش جودو می باشد. این رشته به عنوان یکی از بهترین و کارآمدترین ورزش رزمی مورد توجه قرار گرفته است.

کلمه جودو را به عبارت (سبک ملایم) ترجمه کرده اند جودو یک هنر رزمی است که در آن حریفان بدون داشتن اسلحه با یکدیگر مبارزه می کنند. قوانین این ورزش، ترکیبی از قوانین دیگر هنرهای رزمی است: هدف از این سبک، انداختن حریف به روی زمین با فشار آوردن به مفصل های بازو یا گردن و کنترل او می باشد. تکنیک های موجود در این سبک بیشتر به رفع حملات رقیب منتهی می شود و مقابله مستقیم با دشمن کمتر مورد توجه قرار می گیرد. برای انجام فنون این ورزش، در ابتدا باید خونسرد و متکی به نفس بود. لباس هایی که برای این ورزش مورد استفاده قرار می گیرند، به جودوجی (Judoji) شهرت دارند و عبارتند از یک ژاکت گشاد و راحت و شلوارهای سفید و کلفت که ورزشکار در آنها احساس راحتی می کند.

کمربندهای سفید در ورزشکارانی که تازه کار هستند و کمربندهای سیاه در ورزشکاران با تجربه تر و حرفه ای تر استفاده می شوند، ورزشکارانی که هم در میانه راه قرار دارند از کمربندهایی با رنگ های مختلف استفاده می کنند. جودو در سال ۱۸۸۲ توسط دکتر جیگورو کانو (jigoro kano) پایه گذاری گردید. او این هنر رزمی را از شیوه های مبارزه jujitsu که در آنها تبحر کامل داشت الهام گرفته بود. در این زمان، در کشور ژاپن تغییرات بسیاری به واسطه نفوذ تاثیرات غربی رخ داده بود که به عنوان مثال می توان از سقوط امپراطوری شوگان و ظهور سلطنت (meiji) نام برد. یکی از عواقب یک چنین تغییری، از بین نرفتن سبک مبارزه ای گروهی به نام سامورایی ها یا همان بوجی ها بود. به واسطه چنین تحولی، استیل های jujitsu نیز یک به یک جای خود را به سبک های دیگری دادند. در چنین حالتی، کانو و دیگران تلاش کردند تا چهره فیزیکی هنرهای رزمی را به حالتی با روحیه و هیجان بیشتر تغییر دهند. کانو، آموزش جودو را به راهی برای دستیابی به شخصیتی بهتر و انسانی تر و روحیه ای قویتر و شادابتر تبدیل نمود. او جودو را راهنمایی برای رسیدن به یک زندگی متعالی از همه جهات و به دست آوردن یک هارمونی مناسب برای نیل به اهداف بزرگ می دانست. این شمار همیشگی جودو است: “بیشترین تأثیر با کمترین تلاش برای رفاه و آرامش متقابل برای همه مردم دنیا.”

هنر رزمی جودو که بر خاسته از ژاپن است جزء هنر های رزمی مثل کاراته ، تکواندو و کونگ فو می باشد با این وجود بسیار متفاوت از سایر هنرهای رزمی می باشد چرا که در آن مشت زدن و لگد زدن ممنوع است .

جودو هنری رزمی است که اساسا گلاویز شدن در آن زیاد بوده و هدف آن زمین زدن ، گیر انداختن ، مهار کردن و حتی از کار انداختن بازوان حریف می باشد به گونه ای که منتهی به تسلیم شدن وی شود . تاکید اصلی جودو روی توانایی به کار بردن نیروی حریف می باشد به گونه ای که منتهی به تسلیم شدن وی شود . جودو تنها یک مبارزه فیزیکی نمی باشد بلکه یک مبارزه فکری نیز هست بدین گونه که یک جودو کار موفق باید قادر باشد حرکات حریف را از قبل پیش بینی کرده و با عکس العمل خود پاسخ مناسبی به آن بدهد .

بسیاری از افراد جودو را از سنین خردسالی و در سنین ۵ یا ۶ سالگی شروع می کنند و برخی این هنر را تا سنین بالا و در حدود سنین ۶۰ یا ۷۰ سالگی ادامه می دهند . جودو باعث بهبود سطح آمادگی عمومی بدن همراه با افزایش قدرت بدنی می شود . در برخی افراد جودو باعث به وجود آمدن حس اعتماد به نفس ، نظمی درونی و خویشتن داری می شود که همگی آنها مهارت های لازم در زندگی می باشند . پدر و مادر ها اغلب این ورزش را دوست دارند چرا که این ورزش به کودکان آنها انضباط و احترام می آموزد . این ورزش علاوه بر اینکه باعث حفظ آمادگی و آراستگی هنر آموزش می شود مهارت های دفاع انفرادی خارق العاده ای را نیز به همراه دارد .

مسابقات جودو برای کسانیکه مایل به مبارزه هستند هر هفته در سطح محلی ، منطقه ای ، کشوری و بین المللی برگزار می شود . جودو ، ورزشی است که تغییرات در آن وجود ندارد یعنی اینکه تمرینات و مبارزه به این ورزش در همه نقاط دنیا به یک طریق صورت می گیرد .

جودو اولین هنر رزمی بود که به دلیل شهرت جهانی آن برای اولین بار در المپیک توکیو در سال ۱۹۶۴ وارد بازیهای المپیک شد . در حال حاضر در حدود ۱۷۵ کشور در این رقابت ورزشی حضور دارند و این امر باعث شده تا این ورزش در بازیهای المپیک تبدیل به دومین ورزش جنجال بر انگیز شود .

تاریخچه جودو

منشا جودو از هنر رزمی جوجیتسو می باشد . لغت جوجیتسو در قرن ۱۶ میلادی در ژاپن به وجود آمد . این کلمه به همه هنرهای رزمی که با دست خالی انجام می گرفت اطلاق می شد . جودو قبل از آنکه در المپیک سال ۱۹۶۴ به عنوان یک رشته ورزشی پذیرفته شود سیستمی از دفاع شخصی بود که توسط جیگوروکانو بنیانگذاری شده بود . جودو ریشه در هنرهای رزمی سامورایی دارد که با دست خالی مبارزه می کردند و بر اساس دست به یقه شدن می باشد . در ژاپن اسم های زیادی برای هنرهای رزمی که بدون وسیله و با دست خالی انجام می گیرد وجود دارد . از میان آنها می توان به توریتی ، واتسو ، یاوارا ، گوگوسوگو ، تایوتسو و کمپو اشاره کرد . در سال ۱۸۸۲ استاد جوانی به نام جیگوروکانو باشگاهی را برای آموزش هنر رزمی خود به وجود آورد . وی نام این باشگاه ( یا مدرسه ) را باشگاه کودوکان و نام هنر رزمی خود را جودو نامید . همانگونه که جوجیتسو به معنای هنر ملایمت است جودو نیز به معنای روش ملایمت می باشد . آقای کانو می خواست با انتخاب این کلمه نه تنها به شاگردانش هنرهای رزمی عالی را نیز بیاموزد . هدف ورزش جودو پرتاب کردن ، گیر انداختن ، خفه کردن و قفل مفصل حریف به منظور تسلیم کردن وی می باشد . در این ورزش ضربه مشت و لگد وجود ندارد و همین باعث تمایز این ورزش با بسیاری دیگر از هنرهای رزمی شده است . حتی زمانی که فرد جودو را به عنوان دفاع شخصی فرا می گیرد چگونگی دفع مشت ها ، لگد ها و سلاح ها را با پرتاب کردن ، خفه کردن و قفل های مفاصل می آموزد . این ورزش اگر به درستی تعلیم داده شود یکی از بهترین روش های دفاع شخصی می باشد .بزرگترین ارزش جودو در تاکید آن روی ملایمت و اعتدال به عنوان یک روش است .جودو به شخص می آموزد که از درگیری پرهیز کند و به دنبال معتدل ترین راه حل برای همه درگیری ها باشد .

مزایای جودو

اولین مزیت جودو ایجاد آمادگی جسمانی فوق العاده در فرد است . از این طریق فرد می تواند هم انعطاف پذیری و هم قدرت بدنی خود را بالا ببرد . تمرین فنون مربوط به جودو باعث می شود بدن قوی تر شده و مقاومت دستگاه های قلبی _ عروقی بیشتر گردد .

هنر آموزان جودو می توانند قدرت تمرکز خود را بالا برده و دارای حافظه قوی شوند . این قابلیت ها نه تنها در تمرین جودو تاثیر دارند بلکه در تحصیل و در شغل افراد نیز تاثیر مثبت دارند . هنر آموزان از طریق تعلیم ذهنی جودو یاد می گیرند چگونه در زیر فشار های زندگی آرامش خود را حفظ کنند . این توانایی در همه چیز از رانندگی گرفته تا امتحان و از کسب درآمد گرفته تا ارتقاء سطح زندگی و غیره تاثیر مثبت دارند .

 سیستم رده بندی کمربند ها

استاد کانو (بنیانگذار جودو) برای مدرنیزه کردن باشگاه خود سیستم رده بندی کمربند ها را به وجود آورد . وی این درجه ها را به دو سطح تقسیم کرد : سطح کیو و سطح دان .

کیو معمولا به معنای کلاس است و اشاره به آموزش مقدماتی یا تدارکاتی دارد . افرادی که در سطح کیو هستند به مودانشا معروف هستند یعنی “افراد بدون درجه” . دان به معنای درجه یا رتبه است و درجه های آموزش را نسبت به آن می سنجند . استاد کانو با توجه به وجود ۱۲ پایه در باشگاه ها ۱۲ درجه را برای کمربند ها به وجود آورد . وی هرگز بالاتر از دان ۱۰ را به کسی اعطاء نکرد . از این رو درجه دهم بالاترین درجه ای است که در جودو اعطاء می شود . افرادی که در سطح دان هستند به یودانشا معروف هستند یعنی “افراد دادای درجه” .

زمانی که جودو برای اولین بار به ایالات متحده آمد و شهرت جهانی یافت گرفتن کمربند مشکی تبدیل به یک هدف آرمانی شد . و این بدان علت بود که برای بسیاری کمربند مشکی به معنای استاد مطلق در مبارزه بود . بسیاری بر این باور بودند که کسی دارای کمربند مشکی است شکست ناپذیر است . هر چند ژاپنی ها این گونه فکر نمی کردند .

کمربند مشکی نمادی از دانش یادگیری و همانند دیپلم است . واژه شودان که اولین درجه کمربند مشکی است به معنای “فرد مبتدی” می باشد . از این رو فردی که کمربند مشکی را گرفته در حقیقت به اندازه کافی تعلیم دیده است تا به عنوان هنر جوی جدی و مصمم محسوب شود . هدف از آموزش در هنر رزمی جودو تعلیم و توسعه مقررات جهت شرکت در تمرینات روزانه جودو است .

کمربند مشکی نمادی از سخت کوشی و انظباط است . شخصی که دارای کمربند مشکی است باید همانند یک جودو کار واقعی رفتار کند یعنی دارای شخصیتی معتدل بوده و با دیگران در صلح و صفا زندگی کند . کمربند مشکی همچنین سنبلی از رشد کامل فرد از طریق جودو می باشد .

وسایل مورد نیاز در جودو

ضروری ترین وسیله برای آموزش جودو تشک جودو می باشد . تشک جودو باید به اندازه کافی ضخیم باشد تا در موقع پرت شدن حریف صدمه ای به وی نرسد . همه فنون جودو را می توان روی تشک انجام داد توجه داشته باشید که هرگز با کفش روی تشک جودو نروید زیرا ممکن است نوک کفش شما بلوک های کوچک تشک را از جا بکند و یا چیزهای دیگر از کف کفش شما به تشک بچسبد در نتیجه پا یا بدن افرادی که روی تشک تمرین می کنند را مجروح سازد .

وسیله دیگری که برای آموزش جودو لازم است جودوگی یا همان لباس جودو است . انواع مختلفی از این لباس ها مورد استفاده قرار می گیرند لباس جودو باید به اندازه کافی ضخیم باشد تا در موقع کشیده شدن پاره نشود . نام ژاکت جودو اوواگی و نام شلوار جودو زوبون است .

جودو کار باید طرف چپ لباس را روی طرف راست آن گذاشته و با کمربند (آبی) آن ار محکم کند همان گونه که قبلا گفته شد رنگ کمربند نشان دهنده رتبه جودو کار است . کمربند باید محکم باشد و به آسانی پاره نشود .

همچنین یک ترازوی ماشینی (یا یک باسکول ) در باشگاه جودو مدرن لازم است . هر چند در برابر یک حریف ماهر مهارت بالا ضروری است ولی قدرت بدنی بالا و توسعه یافته حرف اول را در برد و باخت می زند .

برخی از اصطلاحات مهم

جودوکا : جودوکار

اوکِمی : تکنیک افت بی خطر ( نحوه ی صحیح زمین خوردن)

مائه ماواری : غلت به جلو

دوجو : محل تمرین جودو

سِن‌سِی : استاد

میگی : راست

هیداری : چپ

جودوگی : لباس جودو

ریتسورِی : تعظیم ایستاده

سِیزا : نِشَسته یا نِشَستن

رِی : دستور ادای احترام

هاجیمه : دستور شروع مسابقه

ماتِی : دستور توقف مسابقه

جونای : داخل

جوگای : خارج

تاتامی : تشک (حصیری) جودو

نه‌وازا : فنون خاک

توری : مبارزی که اجرای فن می‌کند (یا برنده ی نهایی فن)

اوکه : مبارزی که فن بر روی او اجرا می شود (یا بازنده ی نهایی فن)

آنزا : چهار زانو نشستن

آشی وازا : تکنیکهای پا

آیومی آشی : راه رفتن عادی

گوشین هو : طریقت دفاع از خود

گوشین جوتسو : هنر دفاع شخصی (در برابر سلاح‌های سرد و گرم)

هانسوکوماکی : شکستن مقررات در مسابقه

جی گوتای : استقرار یا حالت دفاعی

جوسِکی : مکان نشستن ویژه یا بالاتر در دوجو برای جودوکاران ارشد

کوزوشی : شکستن و برهم زدن تعادل حریف یا حریفان (کلید و آغاز هر فن)

تسوکوری : قرارگیری در وضعیت پرتاپ یا خاک کردن (بعد از کوزوشی)

کاکه : تکمیل یا اجرای نهایی فن (بعد از تسوکوری)

کی کو : تمرین

کی گا : صدمه

کی آی : فریاد روحیه بخش یا خروش روح

کوشی وازا : تکنیکهای کمر

مودان شا : کسی که کمربند سیاه ندارد

ناگه وازا : تکنیکهای پرتاپ کردن

اوبی : کمربندی که روی لباس می‌پوشند

رِی گی ساهو : تشریفات و رسوم اخلاق و احترام در دوجو

رِنراکو وازا : تکنیکهای ترکیبی

رِنزوکو وازا : تکنیکهای ادامه دار

ریتسورِی : تعظیم کردن در حالت ایستاده

شی آی : مسابقه

سوتای رنشو : حریف تمرینی

تای ساباکی : جابجایی بدن

توکویی وازا : فن شگرد یا فنون مورد علاقه

تسوری کومی : بالا کشیدن

وازا : فن

یودان شا : کسی که کمربند سیاه دارد

زارِی : تعظیم کردن در حالت زانوزده

نوگاره کاتا : فرمها یا روش‌های فرار از فن

فنون

فنون جودو در سه بخش فنون پرتابی ( ناگه وازا ) ، فنون خاک ( کاتامه وازا یا نه وازا ) و فنون ضربه ای ( آتِمی وازا ) قرار دارد.

فنون پرتابی ( ناگه وازا )

این فنون شامل دو گروه فنون پرتابی سرپا ( تاچی وازا ) و فنون قربانی ( سوتِمی وازا ) می شود . در فنون قربانی ، اجراکنند ی فن ( توری ) با افت بدن خود به سمت پهلو یا عقب همراه با دریافت کننده ی فن ( اوکه ) او را پرتاب کرده یا به خاک می زند . این گروه دارای دو دسته ی فنون قربانی یا افت به سمت عقب ( ماسوتِمی وازا ) و فنون قربانی به پهلو ( یوکوسوتِمی وازا ) است . فنون سرپا نیز برحسب بخش کلیدی بدن در اجرای فن به سه زیرمجموعه تقسیم می شود :

آشی وازا ( ashi-waza ) : فنون پا

ته وازا ( te-waza ) : فنون دست

کوشی وازا ( koshi-waza ) : فنون مفصل رانی یا کمر

فنون خاک ( کاتامه وازا یا نه وازا )

این فنون دارای سه زیرمجموعه می‌باشند :

اوسائه کومی وازا ( osaekomi-waza ) : فنون مهار و کنترل حریف

شیمه وازا ( shime-waza ) : فنون خفه یا بیهوش کردن

کانسِتسو وازا ( kansetsu-waza ) : فنون قفل کردن و شکستن مفاصل

فنون ضربه ای ( آتِمی وازا )

این فنون خطرناک طبق سنت به درجات بالای دان یک آموزش داده می شود و شامل کلیه ی حرکات ضربه ای دست و پا می شود .

شیوۀ پیروزی در مسابقات

در مسابقات جودو کسب امتیاز به دو شکل اجرای فنون در حالت تاچی وازا (سرپا) و اجرای فنون در حالت نه وازا (خاک) صورت می‌گیرد. هر یک از دو جودوکار که در طی مسابقه موفق به اجرای فن در یکی از این دو حالت گردد در صورت دستیابی به امتیاز کامل یا ایپون مسابقه را به نفع خود پایان خواهد داد. در صورتی که جودوکار از فنون تاچی وازا استفاده نماید داور بسته به شیوه زمین خوردن حریف یکی از امتیازات یوکو، وازاری یا ایپون را به اجراکننده فن (توری) خواهد داد. اگر به هر شکل ممکن (مثلاً پس از اجرای فن) دو جودوکار به زمین بیافتند و یکی از دو مبارز بتواند حریف را در حالت خاک (کاتامه وازا) یا نه وازا، به طوری که پشت حریف با تشک تماس یابد و بر حریف کاملاً مسلط شود یا او را مهار نماید (اوسائه وازا)، داور بسته به مدت زمانی که حریف در حالت خاک است به اجراکننده فن امتیاز خواهد داد.  اگر مجری فن (توری) برای مدت ۱۵ ثانیه بتواند حریف (اوکه) را در خاک نگاه دارد یک امتیاز وازاری و چنانچه بتواند به مدت ۲۰ ثانیه اوکه را مهار کند با امتیاز کامل ایپون به پیروزی خواهد رسید.

منبع: ویکی پدیا، razmavar.com