کودکان در طی فرآیند رشد با مشکلات و مسائل گوناگونی مواجه هستند. لذا آگاهی والدین، مربیان و سایر اطرافیان برای شناخت و درمان مشکلات امری ضروری است. یکی از این مشکلات شایع، ترس است.
ترس عاطفه ای است که کم و بیش در همه سنین وجود دارد. حد معینی از ترس برای بقا و ادامه حیات و دور نگهداشتن انسان از حوادث و خطرات ضروری است. اما در صورتی که ترس از حد معینی بیشتر شود، فرد را از انجام امور عادی روزمره باز می دارد. ترس های طبیعی پایه و اساس عقلانی دارند ولی ترس های نابه جا بر وهم و خیال استوار است.
کودکی که به شدت ترسیده است از ارضای نیازهایش باز می ماند، تعادل روانی اش بهم می خورد و نمی تواند از فرصت ها و توانایی هایش به طور مناسبی استفاده کند.
علائم ترس در کودکان
علائم ترس در کودکان متفاوت است و به صورت مختلف از جمله؛ فرار، چنگ زدن، جیغ زدن، لرزش اندام، خشک شدن دهان، پریدن رنگ چهره، گرفتن صدا یا تنگی نفس، عرق کردن، افزایش ضربان قلب، از دست دادن کنترل ادرار، احساس خستگی شدید، تضعیف قدرت اندیشه، لکنت زبان، انزواطلبی، اختلال در خواب، ناخن جویدن، اختلال گوارشی و خشم و عصبانیت مشاهده می شود.
علل ترس در کودکان
کودکان در مورد ترس تفاوت های چشمگیری دارند. ممکن است یک محرک خاص کودکی را به شدت بترساند در حالی که همان محرک در کودک دیگر به هیچ وجه ترسی ایجاد نکند. ترس اکتسابی است و در محیط آموخته می شود. ترس کودکان در سنین مختلف متفاوت است و عوامل مختلفی دارد که عبارتند از؛ حضور افراد ناآشنا و بیگانه، صداهای ناگهانی و غیر منتظره، مشاهده حشرات یا حیوانات، رعد و برق، طوفان، تاریکی، داشتن والدین ترسو، مورد بی توجهی اطرافیان قرار گرفتن، تنبیه های شدید و رفتارهای خشونت آمیز، پزشک، خواب های وحشتناک، نزاع های خانوادگی، احساس عدم امنیت و مشاهده صحنه های وحشتناک یا تاثیر سو برنامه های تلویزیونی و بازی های رایانه ای.
درمان ترس در کودکان
پیشگیری از ترس به مراتب آسان تر و عملی تر از درمان آن است.بنابراین باید تا حد امکان با حذف عوامل ترس از بروز آن جلوگیری کرد. برای درمان ترس ابتدا باید عامل آن شناخته شود. بدین منظور باید به والدین و اطرافیان کودک کمک شود، از طریق استدلال و عمل به کودک نشان داده شود که ترس او بی مورد و بیجاست، به کودک جرات و مهارت مبارزه با ترس آموخته شود و تا حد ممکن با موقعیت های ترسناک عملا آشنا شود. سعی کنید با کودکتان با نهایت محبت و مهربانی رفتار کنید، هرگز برای تبیه، او را با مواردی مانند تاریکی، لولو، آمپول، دیو و… نترسانید. برای افزایش اعتماد به نفس کودک اقدام نمایید، او را از مشاهده ی فیلم های وحشتناک و گوش دادن به داستان های ترسناک منع کنید و از محرک ترس آور به عنوان یک محرک نشاط آور یاد کنید.
منبع: کتاب راهنمایی و مشاوره کودک نوشته ی دکتر عبدالله شفیع آبادی
